Imana eta behi-hazleak

Gaur egungo imanak altzairuzkoak eta imanduak dira. Ikasgelan erabiltzen ditugunak dira. Paralelepipedoaren itxura dutenek istorio bitxia dute : behi-hazleek erabiltzen dituzte. Abereei irenstarazten dizkiete, lehen urdail-zakuan pausa dakizkien. Alhan direlarik behiek irensten dituzten burdina puskak imanak erakartzen ditu eta gisa horretan kabalak ez dira zaurituak.

Greziar artzainaren kondaira

Duela aspaldi, Magnesia hiritik hurbil, artzain gazte batek bere ardiak zaintzen zituen muino mazela batean. Bat-batean, makila eskuan zuela, ekaitza zapartatu zen eta gizona harpe batean aterpetu zen.

Harpean sartu orduko, makila desagertu zitzaion, norbaitek kendu izan balio bezala. Alta, ez zen nehor eta beldurtzen hasi zen. Ohartu zen makila sabaitik zintzilik zegoela. Tira eta tira... azkenean berreskuratu zuen.

Iduri zuen leizeko sabaiak botere arraro bat bazeukala. Mutikoak makilaren krakoa goiti begira atxikitzen bazuen, eskuetatik berehala eskapatzen zitzaion sabaian berriz zintzilikatzeko. Makilari hurbilagotik behatu zion. Krakoa burdinazkoa zuen eta giderra zurezkoa. Buruz behera hartu zuen eta orduan deus ez zen gertatu.

Imanen aurkikuntza

Thalès de Millet jakintsuak (K.a. VI. mendean) egin omen zituen Magnesiako harriaz lehen ikerketak. Ohartu zen harri honek burdina eta Magnesiako beste harriak erakartzen zituela. 1629an, Pierre le Pèlerin de Maricourt frantses jakintsuak garrantzi handiko ikerlanak egin zituen imanez.

Noiztik dugu iparrorratza

Txinatarrek asmatu zuten iparrorratza duela 2.000 bat urte. Arabiarrek hobetu zuten haize-arrosa gehituz.

Lurraren eremu magnetikoa imanarenarekin konpara daiteke. Iparrorratzaren orratza eremu magnetikoaren indar-lerroekin paraleloki orientatzen da, ipar/hego ardatz baten arabera.

Iparrorratzaren aurkikuntzak izan dituen ondorioetarik: itsas zabaleko nabigazioa eta XVI. mendeko aurkikuntza nagusiak.