Tenorea nola idatz

Deklinatzen direlarik:

 orenei pluralaren marka eman behar zaie (salbu oren bataren kasuan, bistan da) eta minutuei singularraren marka:

07:00etan autobusa hartuko dugu. (Zazpietan)
07:25ean trena hartuko dugu. (Zazpiak eta hogeita bostean)



 erdiari eta laurdenari pluralaren marka eman behar zaie.

Euskaltzaindiaren 35. arauaren arabera (Orduak nola esan, idazkera eta morfologia), tenorearen adierazteko molde anitz onargarri dira. Ikasek bide hauek erabiltzen ditu:

Orenak

Orenak hola adierazten dira:

  • 01:00 / 13:00 (goizeko / arratsaldeko) oren bata, oren batean
  • 02:00 / 14:00 biak, bi orenak, bietan, bi orenetan
  • 03:00 / 15:00 hirurak, hiru orenak, hiruretan, hiru orenetan

Erdia

Erdia hola adierazten da:

  • 01:30 / 13:30 oren bat eta erdiak, oren bat eta erdietan
  • 02:30 / 14:30 bi eta erdiak, bi eta erdietan
  • 03:30 / 15:30 hiru eta erdiak, hiru eta erdietan

    Ohargarri da erdien kasuan ez dutela orenek pluralaren marka hartzen, Euskaltzaindiaren arauaren arabera. Bizkitartean lapurtar baxenabartar ahozko tradizioari jarraikiz, biak eta erdiak, bostak eta erdiak, etab. erran daiteke.

Laurdena

Laurdena hola adierazten da:

  • 01:15 / 13:15 oren bata eta laurden, oren bata eta laurdenetan
    00:45 / 12:45 oren bata laurden guti
  • 02:15 / 14:15 biak eta laurden, biak eta laurdenetan
    01:45 / 13:45 biak laurden guti, biak laurden gutitan
  • 03:15 / 15:15 hirurak eta laurden, hirurak eta laurdenetan
    02:45 / 14:45 hirurak laurden guti, hirurak laurden gutitan
  • 04:15 / 16:15 laurak eta laurden, laurak eta laurdenetan
    03:45 / 15:45 laurak laurden guti, laurak laurden gutitan

    Ikus Euskaltzaindiaren 8. araua: Zenbakien deklinabideaz (hiru eta lau).

Minutuak

Minutuak hola adierazten dira:

  • 09:50 / 21:50 hamarrak hamar guti
  • 09:50 / 21:50 hamarrak hamar gutitan
  • 06:05 / 18:05 seiak eta bostean
  • 03:18 / 15:18 hirurak eta hemezortzian

    Zifraz emanez geroz, bi puntuz bereizten dira orenak eta minutuak, eta puntuen bi aldeetan bi zifra eman behar dira, hala nola: 11:35, 06:42, etab.

arte postposizioa?

arte postposizioa aitzin, orenak forma mugatuaz bururatzen dira:

bostak arte, hamaikak arte , etab.


Minutuak aldiz (absolutiboan, erran nahi baitu NOR kasuan), markarik gabe:

11:05 arte edo hamaikak eta bost arte.


Gauerdi eta eguerdi

Iparraldean egunaren eta gauaren erdia markatzen duten orenei, hamabiak errateko orde eguerdi eta gauerdi ere erraten zaie. Bi izen horiek mugagabean? erabiltzen dira:

Gauerdi zen eta denak logale ziren.
Gauerdiko han behar genuen.
Eguerdi bost guti dira. Laster etorriko zaizkigu lagunak.


Kasu!

 Egunaren/gauaren erdialdea aipatzen delarik: eguerdian, gauerdian

Goizeko zortzietan lanean hasirik, eguerdian bazkari labur bat egin dute, arratsaldeko lana goizik burutzeko xedetan.



 Tenorea aipatzen delarik: eguerditan, gauerditan (= erran nahi baitu, eguerdiko eta gauerdiko hamabietan 12:00 / 24:00).

Eguerditan tanko bildu ginen bazkaltzeko.
Gauerditan hasi zen kontzertua.


Gaiaren barnatzeko:

Orduak nola esan, 35. araua, Euskaltzaindia, 1995:
https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0035.pdf

Euskara Batuaren Eskuliburua (EBE), 1187. fitxa, Euskaltzaindia, 2018:
https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_ebe&view=bilaketa&Itemid=0&task=bilaketa&lang=eu&id=1187