Neurriak nola adieraz

Euskaraz molde bat baino gehiago bada gauzen edo jendeen neurrien (edo izarien) adierazteko, hala nola:

(1) ✅ Karrika hau 200 metro luze da.
(2)❗️ Karrika honek 200 metro neurtzen du/ditu.
(frantses kalko okerra)


(1) perpausaren egitura erabiltzea gomendatzen du Ikasek. Haren formula hauxe da:

neurgaia?+neurria (unitatea barne)+magnitudea?+izan


Karrika hau + berrehun metro + luze + da.

Formula horri jarraikiz, -ko atzizkia baliatuz, beste bi perpaus eredu moldatzen dira:

Karrika honen luzetasuna berrehun metrokoa da.
Karrika honek berrehun metroko luzetasuna du.

Ikusten den bezala, holakoetan ez dugu ’neurtu’ edo ’izartu’ bezalako aditzik baliatzen.


’Neurtu’ aditzaz

Alabaina, neurtu’ edo ’izartu’ aditzak trantsitiboki balia daitezke, adibidez:

Joanak atearen zabalera neurtzen du.


Subjektua (Joanak) ’egile’ argumentua? da, eta atearen zabalera, berriz, ’gai’ argumentua eta osagarri zuzena.

’neurtu’ aditzak erabilera trantsitibo? arrunta du.

Joanak atearen zabalera neurtu du, haren aldatzekotan baita.

Kasu! ’neurtu’ aditzaren erabilera intrantsitiboa ez nolanahika erabil; euskaraz, neurriak edo izariak beste erramolde batez adieraztea egokiago da:

❗️ Ateak 2,20 metro neurtzen du goratasunean.
Ateak 2,20 metroko goratasuna du.
Atea 2,20 metro gora da.

Edukiera eta edukiontzia

’Baso bat ur’ ala ’Ur baso bat’ ?


  • Edukiontzia, edukia baino lehen ezar (bolumen neurri emailea delako):

    Baso bat ur eta baso bat arno, plazer baduzu!
    (= Urez eta arnoz beteriko bi baso aipatzen dira.)


    salbu edukiontzia delarik aipagai (ez bolumena beraz):

    Ur baso bat eta arno baso bat eskas dira mahaian.
    (= Baso motak dira aipagai.)


  • Edukiontzia neurgailu izanik, -tara atzizkia (Ipar.) eta -kada atzizkia (Heg.) ere erabiltzen dira:

    Zerbitzariak kafea eta basotara bat laranja-zuku ekarri zizkigun.

Gaiaren barnatzeko:

Euskal Gramatika, Lehen Urratsak I, Baso bat ur eta antzekoak §3.2.1.5, 136 or. (pdf-an), Euskaltzaindia
https://www.euskaltzaindia.eus/dok/iker_jagon_tegiak/6844.pdf

Artikuluari erantzun

aurretiaz moderatua

Kontuz, zure iruzkina berrirakurria eta adostua izan eta agertuko da.

Nor zara?
Zure iruzkina hemen gehitu

Inprimaki honek SPIPen lastermarkak onartzen ditu [->url] {{gizena}} {etzana} <quote> <code> eta HTML kodea <q> <del> <ins>. Paragrafoen sortzeko, lerro huts batzuk utz itzazu.

Gako-hitz : - spip2spip -

Iruzkinak jarraitu: RSS 2.0 | Atom