Badu

• Badu bost urte... erranbideak, iraganeko gertakari (edo egoera) batez geroztik solasaren momentua arte (A <-> B) iragan denbora adierazten du, eta arte horretan izan den (edo izan ez den) zerbaitez adierazpen bat egiten (autoaren gidatzea).
  Erranbideak perpaus osagarri bat eskatzen du: -(e)la atzizkia aditz jokatuari^? eransten zaio.

  ✅ Badu bost urte [autoa gidatzen duela].

  ’Zenbat denbora du?’ galderak ’badu x denbora’ erranbidea ekartzen du. Ezin zaio galdera honi duela edo orain dela erranbideez erantzun.
  
  

• Solas unea iraganean kokatua delarik, eta gertakaria aitzinetik izan baldin bada, badu-ren ordez bazuen erabili behar da.
  

  ✅ Iaz berriz hasi nintzen gidatzen, bazuen bost urte ez nuela bolantea hartua.

  
  

Duela edo Orain dela [1]

Duela edo Orain dela erranbideek iraganean kokatzen dute gertakari edo egoera bat (bost urte lehenago gertatu zen [A]), eta ez du gertakariak solas unearen arte balio.
Iraganaldiko denboran erabiltzen da gertakaria deskribatzen duen aditza (’zuen’) eta menderagailurik ez dakar.

✅ Orain dela bost urte lortu zuen gidabaimena.
✅ Duela bost urte gidatu zuen lehen aldikotz.

Duela edo orain dela-z hasten diren erranaldiek, ’noiz?’ galderari erantzuten diote. Galdera honi badu-rekin hasten den erranaldi batez ere erantzun genezaioke.

Noiz gertatu zen?
✅ Horrek badu 5 urte.
✅ Badu bost urte gertatu zela.
✅ Duela 5 urte gertatu zen.
✅ Orain dela 5 urte.