Ametsek auto berri bat erosi du. Auto berri hori urdina da, eta zalutasun handikoa.

Aise da, bi perpaus horietarik perpaus bakarra egitea, perpaus erlatiboa^? baliatuz:

✅ Urdina da, eta zalutasun handikoa, Ametsek erosi duen auto berria. (1)
✅ Ametsek auto berri bat erosi du, urdina eta zalutasun handikoa dena. (2)
✅ Ametsek auto berri bat erosi du, urdina eta zalutasun handikoa baita. (3)
❗️Urdina eta zalutasun handikoa da auto berria, zeina Ametsek erosi baitu. (4)

• Lehen adibidean (1), ’perpaus erlatibo arrunta’ dugu, izenordain erlatiborik gabekoa, eta aditzean -(e)n menderagailua duena. Euskaldunentzat naturalena eta errazena da erramolde hori. Ikasek hori du hobesten, perpaus erlatiboak aski labur eta soilak direlarik.
  
• Bigarren adibidean (2), perpaus erlatibo bat agertzen da aposizioan, auto berriaz argitasuna emateko. Argitasunak anitz izanez gero, edo perpaus konplexu batean adieraziak, gisa horretako erlatibo aposatuak hobesten ditu Ikasek.
  
• Hirugarren adibidean (3), aditzak bait- aurrizkia hartu du menderagailu gisa. Ekialdeko mintzairan da bereziki perpaus erlatiboen egituran erabiltzen.
  
• Laugarren adibidean (4), berriz, izenordain erlatiboa agertzen da, artikulu singularra ere dakarrela ’zein’+(a), eta aditzak bait- aurrizkia hartu du menderagailu gisa.
  Holako perpaus erlatiboak, ’zein erlatiboak’ deitzen ditu Euskaltzaindiak. Argiki erdarazko eredu bati darraizkio perpaus hauek, eta gramatikalari batzuek, hogeigarren mendean bereziki, gaitzetsi dituzte. Euskaltzaindiak ez, haatik, zeren gure literaturan, azken bost mendeetan, erabiliak izan baitira, eta egungo idazleek ere batzuetan baliatzen baitituzte.
  

  Argitaletxeak Gaston Berrizarren izena daraman urteroko sorkuntza literario beka sortu berri du, zeina Joxe Mari Erribera olerkariari eman baitzaio.

  
  
  Gaiaren barnatzeko:
  
  Grammaire basque, Pierre Lafitte, 1978
  §895, 460 or. / §750, 397 or. / §753, 398 or. / §772, 406 or.
  
  Euskal Gramatika, Lehen urratsak V, Euskaltzaindia, 1999, 173. or.
  https://www.euskaltzaindia.eus/dok/iker_jagon_tegiak/37035.pdf
  
  Les relatives en basque, B. Oihartzabal, 1985, Département de Recherches linguistiques, Université de Paris VII.