Gelako leihotik: Olerkia barnera eta eman (IKASOLAS)
Baigorriko ikastolako bi irakaslek olerkigintzan lan egiteko gogoa zuten. Biak elkarrekin aritzea erabaki zuten, lehen zikloko azken urteko haurrekin, eta lehen, bigarren eta hirugarren urtekoekin.
Haurrek olerkia irakurtzen plazer har zezaten zuten helburu. Izan ere, nahiz eta euskara maila ona izan, ez dute usaiarik olerkien lantzeko.
Olerkiaren bitartez, irakurketa eta ahoskatzea landu nahi zituzten, bai eta emozioen adierazpena ere.
Astean behin biltzen ziren, hamaika astez. Haurrak lau taldetan antolatu zituzten, adin desberdinetakoak nahasiz.
Olerkien ezagutza
Aste guziez, ikasleek olerki bat hautatzen zuten. Irakasleek olerkiak gelako zernahi lekutan ezartzen zituzten: lurrean, mahai gainean, mahai azpian... Haurrak, 15 minutuz libreki ibili behar ziren, olerkiei ohartzen, isiltasunean. Gero, nahi zutenean eta nahi zuten tokian, goxoki jarri behar ziren olerkien irakurtzeko. Lehen aldian, denbora hartu zuten denen artean esperientzia berri horrek sortu zien sentipenen adierazteko.
Ondoko saioetan, aldi bakoitzean, taldeka, haurrek olerki bedera hautatu behar zuten eta haren ongi ahoskatzen etxen trebatu. Gero talde bakoitzeko haur batek besteen aitzinean irakurri behar zuen. Trebatzeko, aho korapiloak beroketa bezala erabili zituzten.
Olerkiari buruzko iritzien ematen ere ikasi zuten. Eta idatzizko arrasto baten atxikitzeko, irakurle guziek murruan zintzilikatu fitxa bat betetzen zuten. Hartan, olerkiaren xehetasunez (titulua, idazlea, iturria...) bi galdeei erantzun behar zizkieten: “Zer sentitzen dut olerkia irakurtzean edo errezitatzean?” eta “Zer erran nahi dut olerkiari buruz?”.
Olerkiari loturik, emozioen erakustea
Bigarren urratsean, bakantza denboran, olerki bat gogoz ikasi zuten. Aitzinamenduen agerian ezartzeko, haurren errezitazioak grabatu zituzten, behin hastapenean eta beste behin proiektuaren bukaeran.
Ongi ahoskatzen ikasi ondotik, emozioen transmititzen trebatu dira. Olerkiak irakurriz emozioen adierazpenaren hobetzeko, irakasleek emandako edo idazleak grabaturiko olerki batzuk entzun zituzten eta sentitzen ziren emozioak identifikatu. Doinua, jarrera eta abiadura ere landu zituzten. Adibidez, tristuraren transmititzeko ezaugarriak landu zituzten eta taldean eztabaidatuz, hainbat hautatu zituzten: zotinak, mozturak, negarrak, oihuak, bozaren gorabeherak... Beldurra eta poza molde berean landu zituzten.
Aste guziez, landua izan zen emozioaren ezaugarriak erabiliz, taldeko batek bakantzetan ikasia zuen olerkia errezitatu behar zuen.
Liburu digital baten sortzea olerkien partekatzeko
Proiektuaren hastapenetik, ikasleek bazekiten liburuxka bat sortuko zutela eta banan banan ikasitako olerkia emozio egokiez adierazirik grabatuko zutela, burasoei eta ingurukoei entzunarazteko.
Irakasleen iduriko, egitasmoa biziki emankorra izan da. Irakasleek plazer handirekin eraman dute sekuentzia, ikasleak biziki motibatuak eta interesatuak baitziren. Zailtasunetan diren haurrei ere sekuentzia egokia zitzaien eta biziki aberasgarria denendako. Olerkiak irakurtzen eta entzuten plazera hartu zuten, baita gogoz ikasten ere. Biziki gustatu zaizkie olerki musikatuen entzutea eta ikastea; ikasle guziak arrunt sartu ziren proiektuan. Adin nahasketa kudeatzea ez da beti aise, jakin behar da zer galdegin ikasleen adinaren arabera; materialaren apailatzea ere pisu da batzuetan. Hala ere, bi irakasle izateak anitz errazten ditu gauzak. Régine Elosegi aholkulari pedagogikoaren laguntza eskertzen dute.
Ikus 2021eko otsaileko Gelako leihotik: hizkuntzen txirikordatzea
IKASOLAS