"Herri matxinatuaren erdian, nik ere Elisée Reclus bat izan gura nuke : fusila sorbaldan bat eginda Komunako atorrabakoekin, baina gizatasuna ezeren gainetik baloratzen dudanez anarkista konsekuentea izan gura nukeenez hiltzea gorroto dudanez, bala barik eroango nuke. Zuekin nabilek baina ni ez nauk zuetarikoa. Txabik ez zuen halako aukerarik izan, berak irakatsi zigun gutxi ginela eta gurea ezezik beste guztien ordekoa emon beharko genuela. Herria matxinatzen denean eskuak sakelan sartuko ditugu, eta sakelan eroango dugun Astra zaharra ez da izango oroigarri bat baizik. Laburpen perfektoa da irudi ederra da irakaspen moral zehatza da ekintza estetiko baten goien gradua da, Elisée Reclus atxilotua eta hiltzera kondenatua izan zelako. Munduak salbatu zuen jakintsu handia, gure kasua azter zezan. Bere iritzian, euskaldunok "un peuple qui s'en va" ginen, zu hil zintuzten urte hartan. Palais de Justicera itzuli behar nukeen, tribunaleko lehendakari harroari galdegin behar niokeen zein izan zitekeen heriotzara joan gura ez duen herriaren ekintza estetiko liberatzailea, zelakoa izan zitekeen hiltzeko zigorra mereziko lukeen aieru ederra. Orduan erabaki nuen, Robespierreren lepotik isurtzen den ibaiari begira, besterik ezean, kondena txiki bat mereziko duen liburu hau egitea".