Gaztelako Erresumak Araba, Gipuzkoa eta Bizkaia bereganatu eta Nafarroa itsas irteerarik gabe utzi zuen duela 800 urte, 1200. urtean. Urteurren baten aitzakian idatzitako kazetarilana da, beraz, liburu hau. Gertaera historiko baten azterketa egiten duen kazetari lana da.
Ezbairik gabe, oroitzea merezi duen gertaera da ordukoa, batez ere, bere baitan biltzen dituelako egun Euskal Herriak bizi duen egoera politiko-historikoaren gako batzuk : lurraldetasuna eta subiranotasun gatazka. Izan ere, gertaera hartaz geroztik Euskal Herriko lurraldeek ez dute erakunde komunik izan, gaur egun arte.
Horregatik, Nafarroaren iragana ez ezik, Nafarroaren oraina eta geroa ere aztertzen da liburu honetan. Gertaera historikoen kontaketa egiten da lehenik, historialarien ikuspuntua eskaintzen da gero eta, gertaeraren eguneratze politikoa egiten da azkenik, gaur egungo ordezkari politikoen eskutik.
Halaber, azken urteotan Nafarroako Historia Politikoak hartu duen norabide berria ulertzeko, eta ildo horretan argitaratu diren liburuek sortu duten eztabaidan sakontzeko, euskarazko lehen liburua da hau.