Donibane Garazitik Aezkoarako bidean aurkitzen da Luzaide. Arnegirekin auzo den nafar-herri ederretarik bat da.
Herri bezala sortu zenetik eta iraganbide garrantzitsu izanik, zenbat istorio ez du ezagutu mendez mende? Karlomagnoren armadatik hasiz, Santiagorako erromes edo beilariekin, Karlistadekin eta azken espainiar gerla zibilarekin segituz, aldian aldiko iheslariak eta kontrabandistak, meatzariak eta ofizialeak, bertsolariak, idazleak eta pilotariak ahantzi gabe. Euskalkiz bezala bizipidez ere Luzaide, Arnegirekin batean, Donibane Garaziri loturik egon da betidanik eta dago. Aezkoarekin ere ukan du harreman frango, Ibañetan gaindi, Auritzen barna.
Angel Aintziburuk eta Jean-Baptiste Etxarren Lohigorrik sekulako dokumentu andana miaturik, bi libururen gaia idatzirik eman dute. Liburu honetan hautu bat ona aurkituko du irakurleak. Seguru gaude errexki eta gustura irakurriko duela, asko gauza berri ikasiz bidenabar.