Piarres Lafitteri begitarte irritsuarekin batean itzal iluna dario gurean. Jon Miranderi betoa ezarri zion, euskaltzain izateko ohorea ebatsiz. Zenbaitentzat mesede baino kalte gehiago egin dio euskaltasunari, fede giristinoa eta euskaltasuna sobera uztartuz eta estekatuz Itzalak itzaltsu bilakatu du Lafitte, hitz horrek dituen adiera guztietan : itzal askodun, batez ere bere kazetari-lana aski ezagutzen ez dugulako ; begirune eragile bestalde, besteak beste, boterea –edo botereñoa– bere esku izan zuelako, inguruko guztiek aitortu dutenez. Halaber, Iparraldean Lafittek hainbat prezatu zituen fedea eta euskara hain behera etorriak ikusteak, itzala luzatzen eta luzatzen dio. Kontuok eta bestelakook zeure kabuz baiezta edo ezezta ditzazun bildu dizkizugu, irakurle, kazetari-lan hautatuok, eta xede berak eraman gaitu halaber, sarrera luzea idaztera. Gehientsuenak artikulu politikoak dituzu ; hauek irakurriz, unean-unean zein arrazoibide erabili eta zein hautu politiko egin zituen ikasteko parada dukezu. Zer politika sustatu zuten berak eta bere gogaideek Frantziako III. Errepublikaren garaian ; zer-nolako harremanak izan zituen Lafittek hegoaldeko jeltzale eta karlistekin, batez ere Aitzolekin ; zer jokabide izan zuen eta zer iritzi jaulki zituen Espainiako gerra zibilaz ; alemanen okupaziopean nola hartu zuen Petain mariskala eta zer egin zuen erresistentzian ; eta De Gaulleren politikaren alderako izan zuen bilakaera : hurbil egotetik urrundu, atzera berriz hurbiltzeko. Bururatzean, beste hainbat galdera geldituko zaizkizu erantzunaren zain.