Ijitoen bazterketa mendeetan luzatu da Europa osoan. Naziek milaka akabatu zituzten gas ganberatan. XXI. mendeak ez ditu ezabatu haiekiko jarrera eta eraso arrazistak, ez gurean ez nazioartean. Horren erakusgarri, etzi Budapesten abiatuko den Sziget Festibal erraldoia : arrazakeriaren aurkako mezuarekin hasiko da, Hungarian eta Europa osoan ijitoen aurka ugaldu diren erasoak gogoan.
Ijitoak europarrak izan arren, ez dituzte Europako herritarrn betebehar zein eskubide berberak. Duela mende batzuetatik gaur arte, berdintasuna berdinen artean soilik ezartzen da, ijitoak desberdinak balira bezala.
XIX. mendean Euskal Herrian zeuden ijito guztiak erbesteratzea proposatu zuen Boniface Louis André de Castellane Baionako prefetak Louis XVI.a Frantziako Erregearen agintaldiaren hasieran. Proposatu eta egin. Egun ere, buhameen aurkako jarrerak agerikoak dira gure artean.