Zenbait lekukotasunek adierazi duten bezala, idazketa prozesuari buruzko iruzkin metaliterarioak egiteko beharra literatura idatziaren hasieratik aurki daitekeen fenomenoa da. Hala eta guztiz ere, joera hori areagotu egiten da literaturaren historiako inflexio-uneetan.
XX. mende osoan zehar, errealitatearen puzzleak idazleengan sortutako laborriak erreferentzialtasun- aldaketa eragin zuen: "barruko" erreferentzialtasuna nagusituz doa "kanpokoaren" kaltetan, eta hortxe sortzen da testu metaliterarioak sistematikoki idazteko edo idazkietan tartekatzeko tradizio posmodernoa.
Idazle askorentzat idaztea bera da bizi izateko modu bat, eta, muturreko kasu batzuetan, modu bakarra, bizitzea eta idaztea kontrakoak balira bezala. Horrek guztiak bi idazle motaren aurrean kokatzen gaitu, beren obretan darabilten erreferentzialtasunaren arabera: bizi dutenari buruz idazten dutenak eta irakurri dutenari buruz idazten dutenak. Literatura ere mundu bizigarria delako, ohiko mundua bezainbeste. Literaturaren mundua nagusitu zaio munduaren literaturari.