???Auschwitz ostean, poesiarik ez??? bota zuen Theodor Adornok, adierazteko kontzentrazio edo erailketa zelaietan gertatutakoak ezinezkoa egiten zuela jardun artistiko edo arrazoizko gogoetarik. Bistan da errealitateak ukatu egin duela pentsalari germaniarraren aipua. Txarrantxen artean egondako askok saioak, eleberriak eta poesiak kaleratu zituzten. Egun, artelanak gero eta leku gehiago ari dira hartzen iraganeko pasarte hori ezagutarazteko.