XVI. mendeko Nafarroa : barne borrokak, gaztelaren konkista, Nafarroa Beheretik erresuma osoa berreskuratzeko saio ustelak, Europa osoa inarrosten duten erlijio-gerrak... eta horien guztien erdian Mailutarren leinua, Nafarroako erregeen odolaz bi aldiz hornitua, birritan sasiko eta Erresumaren defendatzaile sutsuena bihurtua.