Europaren historia ez ezik, munduarena ere -eta historia erlijiosoa ez ezik, politikoa ere- sakonki aldatu zuten gertakari erabakigarriak izan ziren Europan XVI. mendean zehar : Erreforma protestantea. Erromarekiko eta aita santuarekiko menpetasuna hautsiz, kristautasunaren iturri ebanjelikoetara jo zuten, besteak beste, Luther, Zwinglio, Calvin eta Müntzer-ek, askatasunaren eta berrikuntzaren egarri, botere politikoen laguntza baliatuz gehienetan (eta botere politikoekiko morrontza berrian jausiz askotan).