Urte hartan... Alaska eta Hawaii AEBetako estatu bilakatu, Kubako iraultzaileak diktadurari garaitu, Nixonek eta Kruxevek Moskun "Kitchen" eztabaida izan, ETA sortu, Sobiet Batasunak Lunik-2 ontzia ilargiratu, De Gaulle Aljeriaren autodeterminazioaz mintzatu, Eisenhowerrek Francori Madrilen bisita egin zion urtean... 1959an egin zen aurreneko Western Basque American Festival, Nevadako Sparks-en, Reno ondoko herrian.
Dick Graves de Flora Agirre senar-emazteak Nugget kasinoa sortu zuten Sparksen 1955ean. Hiruzpalau urte geroago, zazpi lagun elkartu zituzten kasinoan: Peter Echeverria senatari demokrata, Robert Laxalt idazlea eta bere anaia John, Peter Supera, John Micheo, Martin Esain, John Ascuaga.
Deitu zituzten estatu ezberdinetako adiskide euskaldunak, gonbidatu zituzten Frank Grant Sawyer Nevadako gobernadorea, Espainiako eta Frantziako enbaxadoreak Washingtonen (Jose Maria Areilza eta Herve Alphand)... ea jaialdia egin zen 1959ko ekainaren 6 eta 7an. Jon Oñatibia joan zen New Yorketik erbesteko Eusko Jaurlaritzaren izenean eta Castor Uriarte Bilbotik Euskaltzaindiaren izenean.
Bost mila lagun baino gehiago bildu ziren aurreneko Western Baque American Festivalean. AEBetako euskaldunek ordu arte burutu zuten ospakizun handiena izan zen. Harrezkero Kalifornia, Idaho eta Nevadako herri askotan euskaldunak urtero festibal haren antzekoak egiten hasi ziren.
Lekukoak elkarrizketatuz, agiriak eta kazetak batuz, kontakizun bizi honetara ekarri ditu Miel A. Elustondok.