Ontsa hiltzeko bidea 1666an eman zen argitara eta Juan de Tartas deitua du bere egilea. Zuberoako euskaran idatzia dago eta hango euskalkian inprimatutako lehenengo obra da, esateko. Andolin Eguzkizak prestatu du edizioa eta X. Kintanak eman dio hitzaurrekoa. Tartas, Arrueko erretorea izan zen eta apez lanetarako izkribatu zuen liburua. Hala ere (eta Axularren jarraibide onari segiaz), literatur balio aipagarriak ditu. Umore argiko predikari bat da erretore hau, ez zaio ironi-zizta bizirik falta. Horregatik edo, baimenik ematen ez zaiotelako, hamar urte luzetan atzeratu zen liburu honen lehendabiziko argitalpena. Gure euskal liburuen pikareskaren barnean dago, beraz, oraingo hau ere.